13.12.13

Κάντο όπως οι Πρόγονοί Σου - Μέρος 2ο


Η εξελικτική μας πορεία ως είδος καλύπτει μία περίοδο περίπου δύο εκατομμυρίων ετών, κατά την διάρκεια της οποίας συγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες (οι διαθέσιμες πηγές τροφής, η έκθεση στον ήλιο, η σωματική άσκηση, η ποιότητα και η ποσότητα του ύπνου, η επαφή με τη φύση, η συναναστροφή μας με άλλους ανθρώπους κ.α.) διαμόρφωσαν το γονιδίωμά μας, το οποίο και έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αναλοίωτο τουλάχιστον τα τελευταία 250.000 χρόνια.
Η διάδοση, ωστόσο, της γεωργίας και ιδίως η βιομηχανική και η τεχνολογική επανάσταση, μετέβαλαν ριζικά τον κόσμο, είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο, σε βαθμό που να μοιάζει ελάχιστα με τον κόσμο στο οποίον γίναμε, κατά κυριολεξίαν, άνθρωποι. 



Ακριβώς, όμως, επειδή η εξέλιξη είναι μία πολύ αργή διαδικασία, το γενετικό μας υλικό εξακολουθεί να περιμένει την ίδια διατροφή, την ίδια έκθεση στο φυσικό φως, την ίδια πάνω-κάτω σωματική άσκηση, την ίδια ποσότητα και ποιότητα ύπνου, την ίδια επαφή με τη φύση κ.ο.κ. κι επομένως ευημερεί μόνο υπό παρόμοιες συνθήκες. Σε απλά ελληνικά, ο καλύτερος δάσκαλος για το παρόν και το μέλλον μας είναι το παρελθόν μας.

Στο εισαγωγικό μέρος αυτής της σειράς, διαπιστώσαμε την ανάγκη να στραφούμε στο παρελθόν -στο απώτερο παρελθόν- και να ανακτήσουμε την επαφή με την γενετική μας κληρονομιά, πρωτίστως μέσω της διατροφής μας, προκειμένου να βελτιώσουμε την υγεία και την ευεξία μας. Σήμερα, θα δούμε πιο λεπτομερώς τα επιμέρους στοιχεία της λεγομένης παλαιολιθικής ή πρωτόγονης διατροφής. Σε επόμενες αναρτήσεις θα εξετάσουμε την επιστημονική άποψη επί του θέματος και θα καταρρίψουμε μύθους  και μισές αλήθειες. 


ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΙΤΑ!

«Έχεις χάσει κανένα κιλό με αυτήν την δίαιτα που κάνεις;", ρωτάει κάθε τόσο η μητέρα μου. Αυτή είναι και η πιο συνηθισμένη ερώτηση που μου κάνουν, όποτε τυγχάνει να αναφερθώ στις διατροφικές μου προτιμήσεις. Καλύτερα να διευκρινίσουμε, λοιπόν, ευθύς εκ αρχής ότι δεν πρόκειται για δίαιτα, τουλάχιστον όχι με την τρέχουσα έννοια του όρου, παρ’ ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις οδηγεί αναπόφευκτα σε απώλεια σωματικού λίπους. Επίσης, σε πάρα πολλές περιπτώσεις (π.χ. στους ολιγοβαρείς ανθρώπους ή σε όσους καταναλώνουν μεγαλύτερη ποσότητα υδατανθράκων από αυτήν που αναλογεί στην φυσική τους δραστηριότητα) έχει ως επακόλουθο την αύξηση βάρους. Μην θεωρήσετε σε καμία περίπτωση ότι πρόκειται για μία ακόμη διατροφική τάση που θα ακολουθήσετε για ένα-δύο μήνες μέχρι να χάσετε τα κιλά των εορτών και ύστερα θα μπορέσετε να επιστρέψετε στις παλιές σας συνήθειες. 

Δεν είναι αυτό το νόημα.

Χρειάζεται, κατ’ αρχάς, να αναθεωρήσετε όλες τις προκαταλήψεις που έχετε σχετικώς με την διατροφή. Το φαγητό δεν είναι ο εχθρός. Δεν αποτελείται από θερμίδες. Για την ακρίβεια, ξεχάστε εντελώς τις θερμίδες και τις ποσότητες. Σταματήσετε να διαχωρίζετε τις τροφές σε παχυντικές και μη, σε καλές και κακές. Αντ’  αυτού, εστιάστε στην θρέψη και στην ευεξία. Να θυμάστε το εξής: όσο πιο κοντά στην φυσική του μορφή είναι ένα τρόφιμο, τόσο λιγότερη επεξεργασία έχει υποστεί και τόσο ηπιότερο είναι για το πεπτικό μας σύστημα. 

Τι σημαίνει αυτό; Αφ’ ενός, όσο λιγότερα συστατικά περιέχει τόσο το καλύτερο: ιδανικά, μόνο ένα. Αφ’ ετέρου, αν κάτι δεν το τρώνε ούτε οι μονοκύτταροι οργανισμοί, τότε μάλλον δεν κάνει να το φάνε ούτε οι πολυκύτταροι -έχετε υπ’ όψιν το πείραμα με το χάμπουργκερ που διατηρείται αναλλοίωτο για μήνες; Αυτό ακριβώς. Και μόνο αυτή την απλή αρχή να συγκρατήσετε από όλο το άρθρο, θα είστε ήδη σε πολύ καλό δρόμο. Υπό την προϋπόθεση ότι παραμένετε σωματικά δραστήριοι και τρώτε όποτε πεινάτε και μέχρι να ικανοποιήσετε το αίσθημα της πείνας σας, το σώμα σας θα βρει σταδιακά το ιδανικό του βάρος από μόνο του. Προσέξτε: το ιδανικό βάρος με γνώμονα το δικό σας σώμα, όχι τις κρατούσες αντιλήψεις ομορφιάς.

Ας δούμε τώρα την έννοια της δίαιτας από μία άλλη οπτική γωνία. Στην αρχαία ελληνική, η λέξη έχει πολύ ευρύτερο περιεχόμενο από αυτό που έχει προσλάβει σήμερα και ταυτίζεται εννοιολογικώς με τον τρόπο ζωής. Από αυτήν την άποψη, επομένως, η  Πρωτόγονη Δίαιτα (Primal Diet) συνιστά μία ολόκληρη κοσμοθεωρία, στην οποία κεντρική ιδέα είναι η εναρμόνιση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, τα αρχέγονα ένστικτά του, τους βιολογικούς του ρυθμούς και, βεβαίως, την γενετική του κληρονομιά, η οποία έχει παραμείνει αναλλοίωτη τα τελευταία 250.000 χρόνια. Πράγματι, πόσο πιο απλό είναι -και πόσο πιο λογικό- αντί να τρέξουμε ακολουθήσουμε την τελευταία δίαιτα που προτείνει ο κάθε «ειδήμων», αντί ακόμη να εμπιστευτούμε κάποια από τις πάμπολλες (και συχνά αντικρουόμενες) επιστημονικές θεωρίες, που στην τελική παραμένουν θεωρίες και τίποτε περισσότερο, να ανατρέξουμε στο παρελθόν, στο μακρινό παρελθόν, πριν ακόμη από την έλευση του πολιτισμού, τότε που οι άνθρωποι ζούσαν ακόμη σε αρμονία με το φυσικό τους περιβάλλον και εμπιστεύονταν τα ένστικτά που είχε αποτυπώσει στην γενετική τους κατασκευή η εξέλιξη εκατοντάδων χιλιάδων ετών;

Η Πρωτόγονη Δίαιτα δεν είναι η «τελευταία λέξη της μόδας στις δίαιτες», όπως την παρουσιάζουν τα γυναικεία περιοδικά. Δεν είναι ούτε η πρώτη λέξη της μόδας. Όταν δημιουργήθηκε η Πρωτόγονη Δίαιτα, η μόδα δεν μιλούσε –για την ακρίβεια, δεν υπήρχε καν. Η διατροφή των προϊστορικών ανθρώπων δεν βασίστηκε σε κάποια επιστημονική θεωρία ούτε την σκαρφίστηκε κάποιος σύγχρονος γκουρού. Είναι αποτέλεσμα φυσικής επιλογής, όπως ακριβώς συνέβη με όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου.


«Μα δεν ζούμε πια σε σπηλιές, κοπέλα μου!», σας ακούω ήδη να διαμαρτύρεστε.


Όντως, πολλά πράγματα έχουν αλλάξει άρδην τα τελευταία έξι έως τρεις χιλιάδες χρόνια, από την εποχή που γυρίσαμε την πλάτη στην ιστορία μας ως κυνηγοί – τροφοσυλλέκτες και αρχίσαμε να ζούμε από την καλλιέργεια της γης. 
Παρ’ όλα αυτά, όπως είδαμε, ο σύγχρονος άνθρωπος δεν διαφέρει καθόλου από τον λεγόμενο άνθρωπο των σπηλαίων. Παρ’ ότι από γενιά σε γενιά ενδέχεται να παρατηρούνται έστω και απειροελάχιστες μεταλλάξεις στο γενετικό μας υλικό, τρία, πέντε ή ακόμη και δέκα χιλιάδες χρόνια δεν συνιστούν επαρκές χρονικό διάστημα προκειμένου να επέλθει ουσιώδης αλλαγή σε οποιοδήποτε είδος –πολλώ δε μάλλον διάστημα ενός ή μισού αιώνος. Ευλόγως, λοιπόν, ο οργανισμός μας δεν έχει προλάβει να προσαρμοσθεί στις εντελώς νέες για την γενετική του κατασκευή τροφές  –τα σιτηρά και τα πάσης φύσεως άλευρα που προέρχονται από την επεξεργασία τους, τα όσπρια, τη ζάχαρη, τα επεξεργασμένα φυτικά λάδια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ακόμη και την ευρεία διαθεσιμότητα των υδατανθράκων ως πηγής ενέργειας.  


Ας δούμε, λοιπόν, αναλυτικότερα τι περιλαμβάνει ένα πλάνο διατροφής βασισμένο στις συνήθειες των προγόνων μας -και στην κοινή λογική.




ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΟΝΤΑΙ



Οτιδήποτε περπατάει, κολυμπάει ή πετάει: Όλα τα κρεατικά, πάντα με το λίπος τους, συμπεριλαμβανομένων των εντοσθίων και των οστών (μυελός) των ζώων, όλα τα πουλερικά, τα κάθε είδους θηράματα, τα έντομα (ποια είμαι εγώ που θα σας κρίνω άλλωστε;), τα σαλιγκάρια, τα ψάρια, τα οστρακόδερμα, τα μαλάκια και όλα τα θαλασσινά. Ακόμη, τα αυγά πτηνών και ψαριών. 


Η διατροφή των προγόνων μας ήταν μία διατροφή με έντονη έμφαση στην ζωική πρωτεΐνη, ιδίως σε περιόδους του έτους ή περιοχές όπου η βλάστηση σπανίζει. Κλασικό παράδειγμα είναι οι Ινουί, από τους υγιέστερους ανθρώπους στον πλανήτη, η διατροφή των οποίων αποτελείται κατ’ ανάγκην σχεδόν εξολοκλήρου από κρέας και λίπος φώκιας και ψάρια. Αντίστοιχα, δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς του ανθρώπους της Ευρώπης των παγετώνων να απολαμβάνουν μεγάλες σαλάτες ή μπολ με φρούτα. Αν έχετε την δυνατότητα, προτιμήστε ζώα ελευθέρας βοσκής και ψάρια ανοικτής θαλάσσης

Φυλλώδη λαχανικά: Όλα, όσο περισσότερα, τόσο καλύτερα. Καλό θα είναι να επιδιώξετε την κατανάλωση τουλάχιστον μίας μερίδος χορταρικών και βαθυπράσινων λαχανικών (βλήτα,

ραδίκια, σπανάκι, λαχανίδα, παντζαρόφυλλα, μπρόκολο) την ημέρα, παραπάνω αν είστε έγκυος, θηλάζετε ή προσπαθείτε να συλλάβετε.

Λοιπά λαχανικά: Προσπαθήστε να εντάξετε μία ποικιλία λαχανικών (πιπεριές, τομάτες, σπαράγγια, μανιτάρια, κολοκυθάκια, σαλατικά κλπ) σε κάθε γεύμα, με έμφαση σε αυτά με ζωηρά χρώματα, πλούσια σε αντιοξειδωτικές φυτοχημικές ουσίες. Όχι, το καλαμπόκι δεν θεωρείται λαχανικό. 




ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ

Ριζωματώδη λαχανικά και βολβοί: καρότα, παντζάρια, ραπανάκια, ρέβες, γλυκοπατάτες, κρεμμύδια. Οι πατάτες είναι σημείον αμφιλεγόμενο, λόγω του υψηλού γλυκαιμικού τους φορτίου και της φτωχής περιεκτικότητάς τους σε θρεπτικά συστατικά σε σχέση με άλλους που αγωνίζονται στην κατηγορία της. Σε κάθε περίπτωση, μην το παρακάνετε με την ποσότητα, ενώ αν στόχος σας είναι η απώλεια βάρους, καλό θα ήταν να τις αποφεύγετε τελείως μέχρι να πλησιάσετε στο ιδανικό σας βάρος. Προτιμήστε βιολογικής καλλιέργειας.


Ξηροί καρποί: όλοι, εκτός από τα φιστίκια (peanuts), τα οποία έχουν κατηγορηθεί για πρόκληση αλλεργιών. Αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια, φυστίκια Αιγίνης, κάσιους, μακαντάμια, βραζιλιάνικες καρύες, σησάμι, ηλιόσπορος, κολοκυθόσπορος, λιναρόσπορος κ.α. καθώς και τα βούτυρά τους, όλα είναι πολύ θρεπτικά και χορταστικά.
Συνίσταται να μουλιάζετε τους ξηρούς καρπούς για 6-8 ώρες σε χλιαρό νερό στο οποίο έχετε προσθέσει λίγο αλάτι, καθώς η διαδικασία αυτή ενεργοποιεί την παραγωγή ενζύμων που βοηθούν στην πέψη τους. Στην συνέχεια, πριν τους αποθηκεύσετε μπορείτε να τους στεγνώσετε στον ήλιο ή στον φούρνο (στον αέρα τους 50ο C) ή να τους καταναλώσετε αμέσως, ειδ’ άλλως θα μουχλιάσουν.

Φρούτα: Δεν εξομοιώνονται με τα λαχανικά, σε καμμία περίπτωση. Παρά την γενικευμένη εντύπωση που επικρατεί,

προσδίδουν περιορισμένη θρέψη από άποψη μικροθερεπτικών στοιχείων ανά θερμίδα, ενώ είναι πλούσια σε υδατάνθρακες. Για τον λόγο αυτόν, συνίσταται να καταναλώνονται σε περιωρισμένη ποσότητα, κατά προτίμησιν στην φυσική τους μορφή και όχι σε χυμό. Αν προσπαθείτε να χάσετε βάρος ή αν αντιμετωπίζετε προβλήματα με το σάκχαρο του αίματος, δεν θα έβλαπτε να περιοριστείτε στα φρούτα του δάσους (βατόμουρα, σμέουρα, φράουλες κ.α.). 

Καλά λιπαρά: Ωμό ελαιόλαδο, λάδι καρύδας, κόκκινο
φοινικέλαιο, ελιές, αβοκάντο, συμπυκνωμένο βούτυρο, βούτυρο, λαρδί, ζωικό λίπος. Το βούτυρο δεν θεωρείται γαλακτοκομικό, αλλά συγκαταλέγεται στα ζωικά λίπη. Αν έχετε κάποια δυσανεξία στην λακτόζη, προτιμήστε το συμπυκνωμένο βούτυρο (ghee ή butter oil αγγλιστί, λιωμένο βούτυρο στα ελληνικά ράφια) καθώς η περιεκτικότητά του σε σάκχαρα και πρωτεΐνες γάλακτος είναι μηδαμινή. Παρεμπιπτόντως, όχι, τα λιπαρά δεν θα σας παχύνουν ούτε θα σας προκαλέσουν καρδιακό επεισόδιο.


ΠΕΡΙΣΤΑΣΙΑΚΕΣ ΛΙΧΟΥΔΙΕΣ


Φυσικές γλυκαντικές ουσίες: Μέλι που δεν έχει υποστεί θερμική επεξεργασία, ακατέργαστη ζάχαρη Rapadura, ζάχαρη από φύλλα κοκοφοίνικα (coconut sugar), στέβια.


Μαύρη σοκολάτα: Προτιμήστε τις άγλυκες πλάκες κουβερτούρας (unsweetened baking chocolate bars), τις οποίες μπορείτε να καταναλώσετε έτσι, αν συνηθίσετε την πικρή τους γεύση, ή να λιώσετε σε bain-marie μαζί με βούτυρο, σπόρους βανίλιας, ξύσμα από πορτοκάλι ή μανταρίνι και κάποια από τις γλυκαντικές ουσίες που επιτρέπονται.

Καφές και τσάι: Η καφεϊνη είναι ψυχοενεργό διεγερτικό ναρκωτικό, το μόνο νόμιμο και τόσο ευρέως διαδεδομένο. Επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και, πανθομολογουμένως, καλό είναι να αποφεύγεται. Σε κάθε περίπτωση, περιορίστε την κατανάλωση σε ένα-δύο φλιτζάνια ημερησίως και εστιάστε στην ποιότητα: ολόκληρα φύλλα βιολογικού και φυσικώς ωριμασμένου τσαγιού και φρεσκοκομμένος καφές από μικρές φυτείες, κατά προτίμησιν βιολογικής καλλιέργειας. 

Αλκοoλούχα ποτά: Μην βιαστείτε να συμπεράνετε ότι οι άνθρωποι της Πλειστοκαίνου δεν το έτσουζαν πού και πού. Ακόμη και σύγχρονες κοινωνίες κυνηγών τροφοσυλλεκτών καταναλώνουν αλκοολούχα ποτά σε εορταστικές συναθροίσεις και τελετουργίες. 

Η επιστήμη, μάλιστα, έχει εντοπίσει συγκεκριμένες ωφέλειες από την σποραδική κατανάλωση αλκοόλ. Προτιμήστε το κρασί και, σε μικρότερο βαθμό, τα "καθαρά" ποτά: απαστερίωτες μπύρες από μικρές ζυθοποιίες, φυσικώς ωρισμασμένα αποστάγματα, όπως ουίσκι, κονιάκ, μπράντυ, μαύρο ρούμι και τεκίλα από 100% αγαύη και, επί το ελληνικότερον, τσίπουρο, τσικουδιά ή ρακή. Αφήστε κατά μέρος τα κοκτέιλ, τα τόνικ, τα ενεργειακά ποτά και τα λικέρ -όλα γεμάτα ζάχαρη. Γενικότερα, δώστε έμφαση στην ποιότητα, παρά στην ποσότητα. 


ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ

Όλα τα υπόλοιπα. Αναλυτικότερα:

Σιτηρά: Σιτάρι, σίκαλη, βρώμη, κριθάρι, κεχρί, καλαμπόκι,
ρύζι, κινόα, αμάρανθος κ.α. Αποχαιρετίστε οτιδήποτε φτιάχνεται με το αλεύρι τους -ψωμί, φρυγανιές, δημητριακά πρωινού, μπαρες δημητριακών, κουάκερ, ζυμαρικά, ριζότο, σφολιάτες, κρέπες, πίτσες, μπισκότα, κριτσίνια, παξιμάδια, τσουρέκια, κουλούρια, κέικ, πίτες, ντόνατ, λουκουμάδες κ.λ.π. 



ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΤΡΩΩ; θα ρωτήσετε. 

Αντί απαντήσεως, ξαναδιαβάστε τις προηγούμενες παραγράφους. 

Τα σιτηρά είναι τουλάχιστον περιττά από θρεπτικής απόψεως και, άνευ υπερβολής, όλως ανθυγιεινά λόγω της περιεκτικότητός τους σε αντι-θρεπτικά συστατικά (ιδίως Φυτικό οξύ και εστέρες του φυτικού οξέος, καθώς και αναστολείς ενζύμων που δρουν ανασταλτικά στην πέψη και
καθιστούν τα όποια θρεπτικά στοιχεία μη απορροφήσιμα). Οι λόγοι που αποτελούν τη βάση της διατροφικής πυραμίδος δεν έχουν να κάνουν τόσο με την υγεία μας, αλλά μάλλον με τα οικονομικά συμφέροντα της βιομηχανίας τροφίμων (κι εσείς νομίζετε ότι η κυβέρνηση σας νοιάζεται, βε κουτά!). Σε κάθε περίπτωση, αν χρειάζεται οπωδήποτε να τα καταναλώσετε (είτε επειδή δεν κάνετε χωρίς αυτά είτε επειδή οι περιστάσεις απαιτούν να ακολουθήσετε τις κοινωνικές συμβάσεις) προτιμήστε αυτά χωρίς γλουτένη (ιδίως το άσπρο ρύζι, το κινόα και το καλαμπόκι) ή αυτά που έχουν υποστεί κατάλληλη ενζυματική προεργασία, όπως το παραδοσιακό προζυμένιο ζωμί, σε περιωρισμένη όμως ποσότητα και πάντα συνοδεία ζωικής πρωτείνης, καλών λιπαρών και λαχανικών, προκειμένου να μειώνεται ο αντίκτυπός τους στο πεπτικό σύστημα. 


Όσπρια: φασόλια, φακές, ρεβίθια, φάβα, κουκιά, σόγια κ.α. Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί τα όσπρια προκαλούν ανεπιθύμητα αέρια; Ο λόγος είναι ότι δεν κάνουν για ανθρώπινη κατανάλωση! Όπως και τα σιτηρά, περιέχουν αντι-θρεπτικά συστατικά και αναστολείς των ενζυματικών διεργασιών, που δυσχεραίνουν την πέψη. Εν όψει, όμως, του ότι η μεσογειακή διατροφή (και γενικότερα η διατροφή των φτωχών λαών) βασίζεται στα όσπρια, αν δεν μπορείτε να αντισταθείτε στις φακές σουπίτσα της μαμάς, φροντίζετε τουλάχιστον  να τα καταναλώνετε όσο το δυνατόν λιγότερο. Ιδανικά, θα πρέπει να τα έχετε μουλιάσει ολονυκτίς σε χλιαρό νερό και να τα σιγοβράσετε για αρκετή ώρα. Θεωρητικώς, κατ' αυτόν τον τρόπο, ενεργοποιούνται ενζυματικές διαδικασίες που εξουδετερώνουν κάποια από τα αντι-θρεπτικά συστατικά. 

Όσο για την πολυδιαφημισμένη σόγια, η οποία βρίσκεται πλέον σχεδόν σε κάθε τυποποιημένο τρόφιμο, κρατήστε την μακριά (πολύ μακριά) από το πιάτο σας: πέραν του ότι συγκαταλέγεται στα όσπρια, η πολύ υψηλή περιεκτικότητα της σε φυτο-οιστρογόνα και φυτικό οξύ επηρεάζει το ορμονικό σύστημα, καταστέλλει την λειτουργία του θυρεοειδούς και την καθιστά πιο δύσπεπτη από όλη τη συνομοταξία.


Ζαχαρη (ή ο Οχτρός): Σιρόπι γλυκόζης/ καλαμποκιού, λευκή κρυσταλλική ζάχαρη, "νέκταρ" αγαύης, συμπυκνωμένοι χυμοί φρούτων, υποκατάστατα ζάχαρης, μέλι εμπορίου -και οτιδήποτε τα περιέχει. Οι κίνδυνοι για την υγεία μας είναι αναρίθμητοι και δεν περιορίζονται μόνο στην τερηδόνα: μεταξύ άλλων, η κατανάλωση ζάχαρης σε όλες τις παραπάνω μορφές αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, μειώνει την παραγωγή λεπτίνης, μίας ορμόνης που ρυθμίζει την όρεξη, τροφοδοτεί τα καρκινικά κύτταρα, επιτείνει την αποθήκευση λίπους και την αύξηση του σωματικού βάρους, απορρυθμίζει την χλωρίδα του εντέρου και συμβάλλει σε μεταβολικές διαταραχές, ιδίως στην αντίσταση στην ινσουλίνη που προκαλεί διαβήτη τύπου 2. 



Κακά λιπαρά: Ραφιναρισμένα φυτικά λαδια, όπως:







Kαλαμποκέλαιο, ηλιέλαιο, σογιέλαιο, λάδι κανόλα, βαμβακέλαιο, λινέλαιο,  μαγειρικά σπρέι, φυτίνες, μαργαρίνες κ.α. Τα πολυακόρεστα λίπη που βρίσκονται στα φυτικά λάδια (με εξαίρεση το ελαιόλαδο, το αβοκάντο, το λάδι καρύδας και το φοινικέλαιο)και στα λιπαρά ψάρια είναι ευπαθή στην οξείδωση και στην θερμότητα, επομένως δεν κάνουν για χρήση στην μαγειρική, αντίθετα με την κοινή πρακτική. Εξ άλλου, η αναλογία Ω3 και Ω6 λιπαρών, τα οποία συγκαταλέγονται στα πολυακόρεστα, πρέπει να κλίνει πάντα υπέρ των πρώτων, καθώς η υπερβολική πρόσληψη Ω6 λιπαρών έχει συνδεθεί με φαινόμενα χρονίας φλεγμονής στο σώμα.  



Τα πλέον διαβόητα όλων είναι τα λεγόμενα trans λιπαρά, τα οποία προκύπτουν από την μερική υδρογόνωση των πολυακόρεστων φυτικών ελαίων (τα οποία ταγγίζουν εύκολα και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παρασκευή τροφίμων) προκειμένου αυτά να μετατραπούν σε ημίρρευστα λίπη (μαργαρίνες). Οι πρακτικές εφαρμογές των μαργαρινών στη βιομηχανία τροφίμων και στο μαγείρεμα φαγητών είναι εκτεταμένη. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι κατά τη διαδικασία αυτή σχηματίζονται και trans- λιπαρά οξέα, τα οποία αλλάζουν τη σύνθεση των λιπιδίων στο πλάσμα του αίματος και επάγουν φλεγμονώδη φαινόμενα. Τα trans- λιπαρά προκαλούν επίσης την ενεργοποίηση διαφόρων παραγόντων, όπως του παράγοντα νέκρωσης όγκων (tumour necrosis factor, TNF) και αυξάνουν τα επίπεδα ιντερλευκίνης-6 (interleukin-6) και της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (C-reactive proteins, CRP). Οι παράγοντες αυτοί έχει αποδειχθεί ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για στεφανιαίες καρδιακές ασθένειες.



Γαλακτοκομικά:  Ο άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα σε όλο το ζωικό βασίλειο που καταναλώνει γάλα πέραν της νηπιακής ηλικίας και μάλιστα άλλων ζώων. Ωστόσο, οι απόψεις διίστανται για το αν είναι ευεργετική για την υγεία η κατανάλωσή του. Οι θιασώτες της συμβατικής ιατρικής μας έχουν πείσει ότι πρέπει οπωσδήποτε να καταναλώνουμε γαλακτοκομικά καθημερινώς για να αποφύγουμε την οστεοπόρωση. Πρόκειται ωστόσο για μύθο (έναν από αυτούς που θα εξετάσουμε στη συνέχεια). Μάλιστα, η συχνή κατανάλωση παστεριωμένου και ομογενοποιημένου γάλακτος αγελάδος εντατικής εκτροφής έχει συνδεθεί με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρδιακές παθήσεις, αλλεργίες, αυτισμό, ωτίτιδες, διαβήτη κ.α. 


Υπό το πρίσμα της εξελικτική λογικής, το γάλα και όλα τα παράγωγά του (τυρί, κρέμα, γιαούρτι, εκτός από το βούτυρο, το οποίο είναι καθαρό ζωικό λίπος), αποκλείονται από την διατροφή μας. Ωστόσο, παρά το ότι πρόκειται για διατροφικό νεωτερισμό (νεώτερο μάλιστα των δημητριακών), έχει θρέψει γενεές επί γενεών υγιεστάτων ανθρώπων, όπως οι Μαασάι της Αφρικής ή οι κάτοικοι της κοιλάδος του Lötschental στην Ελβετία. Κατά γενική ομολογία, το γάλα από ζώα ελευθέρας βοσκής που τρέφονται με χορτάρι και σανό και δεν υποβάλλονται σε αντιβιοτικά και αυξητικές ορμόνες παραμένει ένα τρόφιμο υψηλής θρεπτικής αξίας, για όσους δεν έχουν δυσανεξία στην λακτόζη ή στην κασεϊνη. Η διαδικασία της παστεριώσεως, ωστόσο, καταστρέφει τα περισσότερα από τα θρεπτικά συστατικά (ένζυμα και βιταμίνες) και δυσχεραίνει την απορρόφηση των υπολοίπων. Εξ άλλου, η ομογενοποίηση, δηλαδή η χρήση θερμικών και μηχανικών μέσων για την διάσπαση του λίπους του γάλακτος (της κρέμας) σε μικρότερα σφαιρίδια για καθαρά αισθητικούς λόγους, έχει ως αποτέλεσμα την ευκολότερη οξείδωσή τους και εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία των αγγείων και της καρδιάς μας. Εν αντιθέσει με πολλές ευρωπαϊκές και μη χώρες, όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι περισσότερες πολιτείες των Η.Π.Α. όπου το μη παστεριωμένο γάλα διατίθεται ευρέως στα εμπορικά καταστήματα είτε απ' ευθείας από τις φάρμες, στην Ελλάδα η πώλησή του απαγορεύεται δια νόμου, κάτι που βεβαίως ωφελεί τα μέγιστα τις γαλακτοβιομηχανίες. 


Το συμπέρασμα: αν είστε σχετικώς υγιείς και δεν εμφανίζετε κάποια δυσανεξία κι αν είστε σε θέση να προμηθευτείτε μη παστεριωμένο, μη ομογενοποιημένο γάλα από ζώα που βόσκουν ελεύθερα και από παραγωγό που εμπιστεύεστε, τότε δεν βλέπω το λόγο γιατί να μην καταναλώνετε γάλα. Αν όχι, περιοριστείτε στο τυρί και στο γιαούρτι (αυτό με την πετσούλα), τα οποία λόγω της λακτοζυμώσεως έχουν ανακτήσει μεγάλο μέρος της αρχικής περιεκτικότητος σε ένζυμα και βιταμίνη Β12 -καλύτερα βιολογικό ή από γνωστό σας παραγωγό, κατά προτίμησιν όχι αγελαδινό και ποτέ μειωμένων λιπαρών, καθώς στα λιπαρά βρίσκεται όλη η θρεπτική αξία του γάλακτος.



ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΣΕΝΑ;

Η Παλαιολιθική Δίαιτα, μιμούμενη τις διατροφικές συνήθειες που τηρούσαν οι πρόγονοί μας επί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν την έλευση του πολιτισμού, είναι ο μόνος τρόπος διατροφης που μπορεί να εξασφαλίσει μαχροχρόνια υγεία, ευεξία και ενεργητικότητα. Θεμελιώνεται σε πληθώρα επιστημονικών δεδομένων, όπως θα δούμε σε επόμενες αναρτήσεις, ωστόσο δεν αποτελεί θεωρητικό κατασκέυασμα κανενός ειδικού. Παραμένει στην ουσία της απλή, αποτελεσματική και διαχρονική. Με μικρές τροποποιήσεις, ταιριάζει σε όλους: υγιείς, ασθενείς, παιδιά, ηλικιωμένους, εγκύους,  θηλάζουσες, αθλητές, σε ανθρώπους όλων των φυλών, των χρωμάτων και των ομάδων αίματος. 

Επ' ουδενί, δεν είναι μία στερητική διατροφή. Ναι μεν επιμέρους ομάδες τροφίμων παραμένουν εκτός, πλην όμως, αν το σκεφτείτε, το συμβατικό μοντέλο διατροφής αποδεικνύεται, εν τέλει, περισσότερο περιοριστικό -μέχρι 2.000 θερμίδες, όχι ζωικά λιπαρά, όχι πολλά λιπαρά γενικότερα, όχι κόκκινο κρέας, όχι αλάτι, όχι πλήρη γαλακτοκομικά, όχι το ένα, όχι το άλλο. Υπό τον αυτονόητο όρο ότι τρώτε μέχρι να κορέσετε την πείνα σας, δεν χρειάζεται να μετράτε θερμίδες ή ποσότητες ούτε να δαιμονοποιείτε την τροφή σας. Κυρίως, μην αισθάνεστε τύψεις για τις όποιες παρασπονδίες.




Το φαγητό είναι τόσο θρέψη και ευχαρίστηση όσο και κοινωνική δραστηριότητα: χαρείτε το, μοιραστείτε το και -γιατί όχι;- παίξτε με αυτό. 




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου